Δισκάδικα - Η εποχή που ανακαλύπταμε μουσική χωρίς αλγόριθμους

Από τις βόλτες στα μαγαζιά της Αθήνας μέχρι τα streaming platforms του 2025 — δυο άνθρωποι του βινυλίου μιλούν για την αγάπη που δεν σβήνει.

Φαντάσου μια εποχή χωρίς internet, με δραχμές και μόνη μουσική ενημέρωση από το (καλό) ραδιόφωνο, μετρημένες στα δάχτυλα του ενός χεριού εκπομπές στο τότε MTV και από 2-3 περιοδικά και φανζίν, τα οποία κυκλοφορούσαν μία φορά τον μήνα… τα περιοδικά.

Τρομάζει! Κι όμως, εκείνη την εποχή —την όχι και πολύ μακρινή μας— καταφέρναμε και ανακαλύπταμε μουσικές και μπάντες-διαμάντια!

Θα αναρωτηθείς πώς το κάναμε; Η απάντηση είναι: με βόλτες στα δισκάδικα!

Η σαββατιάτικη (κυρίως) βόλτα στα δισκάδικα ήταν για μας ό,τι είναι ο κυριακάτικος εκκλησιασμός για τους πιστούς. Παίρναμε τη «θεία» φώτιση για το τι γινόταν μουσικά εκεί έξω, στον υπόλοιπο πολιτισμένο κόσμο.

Ρόλο ιερέα φυσικά είχε αναλάβει ο ιδιοκτήτης ή, κυρίως, ο «γκουρού» και «αρχι-μύστης» υπάλληλος του δισκοπωλείου!

Συνωστιζόμασταν στο πατάρι του «Δισκάδικου της Αθηνάς» και ο Παναγιώτης κήρυττε για τη νέα αποκάλυψη του σουηδικού death metal ονόματι Entombed, ενώ λίγο αργότερα μας εξηγούσε πως το Earth A.D. των Misfits ουσιαστικά θα μπορούσε να είναι και thrash!

Ο Χάρης στο αγαπημένο Happening είχε κάτι για όλους. Οικουμενικός Πατριάρχης(!): hardcore, industrial, hip-hop, πειραματικό alternative ήθελες; Θα σου έβγαζε από κάποια χωμένη γωνιά του μαγαζιού τη νέα ανακάλυψη του συγκεκριμένου ήχου.

Έχω άπειρες ιστορίες για το Rock City στη Σωκράτους — όπου είχε γίνει, εκτός των άλλων, και χώρος συνάντησης συγκροτημάτων και φανζινάδων — για το Art Nouvaux του Κοντογούρη, όπου φύλαγε τα βινύλια ξεχωριστά από τα εξώφυλλα που είχε στα ράφια, ώστε να μη «βεβηλωθούν» από τα άτσαλα χέρια της πιτσιρικαρίας που δεν τα σεβόταν όσο τους άρμοζε.

Δίσκοι από το 7+7, το Jazz Rock, μέχρι και το «σούπερ μάρκετ» Metropolis και το ψυχρό Virgin έχουν γεμίσει τα ράφια της δισκοθήκης μου. Δίσκοι που έφταναν στο σπίτι ως τρόπαια — σαν τα θηράματα του κυνηγού!

Πλέον το κυνήγι έλαβε τέλος. Η πληροφορία έρχεται από παντού και με τέτοια ταχύτητα που δεν προλαβαίνεις να την αφομοιώσεις.

Έχεις παρατηρήσει ότι, ενώ ξέρεις απ’ έξω τους στίχους από όλα τα παλιά αγαπημένα σου άλμπουμ, από όσα αγαπημένα έχεις τα τελευταία χρόνια με το ζόρι θυμάσαι κανένα ρεφρέν;

Πλέον ακούμε μουσική από το σπετσοφάι (Spotify) που λέει και η Μαριλένα, το YouTube, το Bandcamp — και η λίστα τελειωμό δεν έχει.

Αγοράζουμε δίσκους — όσοι δηλαδή ακόμα αγοράζουν — από e-shops, από το Discogs κλπ.

Παρόλα αυτά, δισκάδικα εξακολουθούν να υπάρχουν. Κόντρα στους καιρούς, υπάρχουν και επιβιώνουν.

Μίλησα με δύο ιδιοκτήτες δισκοπωλείων για να ακούσω την άποψή τους για το πώς είναι η κατάσταση σήμερα και πώς τα καταφέρνουν σε αυτή την πραγματικότητα.

Ο Κυριάκος, ιδιοκτήτης του Metal Era, απάντησε στην ερώτησή μου για το πώς βλέπει την κατάσταση σήμερα σε σχέση με τις παλιές «χρυσές» εποχές των δισκάδικων:

«Το μόνο που έχει παραμείνει ίδιο είναι η αγάπη μας για τη μουσική. Όλα τα υπόλοιπα είναι διαφορετικά, από τη μουσική βιομηχανία μέχρι και τον κόσμο που δραστηριοποιείται σε αυτήν — ως και τους οπαδούς και πώς αντιλαμβάνονται τη μουσική ως μορφή τέχνης και ψυχαγωγίας.
Δυστυχώς οι περισσότερες αλλαγές δεν είναι προς το καλύτερο. Θα μπορούσες να πεις πως οι χρυσές εποχές ανήκουν στο παρελθόν, αλλά προσπαθούμε για το καλύτερο.»

Σχετικά με τις ψηφιακές πλατφόρμες απαντά:

«Οι πωλήσεις των φυσικών δίσκων ήταν σε πτωτική πορεία πριν την έλευση του Spotify. Απλώς οι streaming πλατφόρμες και το digital downloading είναι η απάντηση της μουσικής βιομηχανίας για να προσαρμοστεί στο νέο περιβάλλον που έχει διαμορφωθεί — αλλά είναι ταυτόχρονα και η αδυναμία της να προστατεύσει το φυσικό προϊόν όταν έπρεπε.
Όσο υπάρχει ζήτηση για physical, θα υφίσταται σαν επιλογή. Αν ο κόσμος επιλέγει αποκλειστικά με κριτήριο την ευκολία πάνω απ’ όλα, τότε οι δίσκοι και τα CD που εμείς θεωρούμε αυτονόητα για την ακρόαση της μουσικής μας θα αποτελέσουν νομοτελειακά μια πολυτέλεια.»

Η Ελένη Νεουδάκη, από το ιστορικό συνοικιακό δισκάδικο της Νέας Σμύρνης Record House, σχετικά με το πώς είναι να έχεις δισκάδικο το 2025, αναφέρει:

«Έχουν αλλάξει πολλά! Εμείς έχουμε περάσει από όλα τα στάδια. Σκεφθείτε πώς ήταν το 1971 όταν ξεκινήσαμε και πόσες αλλαγές έχουμε ζήσει.

Προσπαθούμε να κινούμαστε γρήγορα στον τομέα παραλαβών, παραγγελιών κι ενημέρωσης του πελάτη. Συχνά υπάρχουν εμπόδια από τις εταιρείες — μη επαρκές στοκ, π.χ. — ωστόσο είναι αδύνατον να είναι τα πάντα διαθέσιμα ανά πάσα στιγμή, κι ο κόσμος το καταλαβαίνει.»

Στην ερώτησή μου για το πόσο έχουν επηρεαστεί από τον ανταγωνισμό με τις ψηφιακές πλατφόρμες, η απάντηση δεν ήταν αυτή που περίμενα να ακούσω:

«Φυσικά κι ο κόσμος αγοράζει βινύλια αλλά και CD. Δεν είναι ζήτημα επικράτησης. Εδώ και χρόνια το “φυσικό” προϊόν έχει μια σταθερή πορεία — κι ας εκπλήσσει κάποιους.»

Συμμερίζεται την άποψη πως οι τιμές έχουν ανέβει, αλλά όπως αναφέρει:

«Ακόμα βρίσκει κανείς προσιτές εκδόσεις που έχουν ενδιαφέρον.»

Τη ρώτησα επίσης για το Discogs και η απάντηση με ξένισε αλλά και με χαροποίησε ιδιαίτερα, γιατί ήταν η ματιά ενός ρομαντικού και αυθεντικού λάτρη της μουσικής — και επαγγελματία:

«Δεν είμαστε στο Discogs, αλλά το χρησιμοποιούμε ως μέσο. Οι πιο χρήσιμες πληροφορίες για εμάς είναι να επιβεβαιώνουμε εάν όντως έχει κυκλοφορήσει κάτι και σε ποιο φορμάτ, τα barcodes αλλά και τα περιεχόμενα, επειδή οι εκδόσεις διαφέρουν.»

Όσο για τις πιο πιστές μουσικές «φυλές»;

«Pop, Rock και Heavy Metal είχαν και συνεχίζουν να έχουν τους πιο πιστούς οπαδούς. Τελευταία, ωστόσο, έχει ανέβει πολύ και η Hip Hop.»

Τα δισκάδικα λοιπόν κόντρα σε ψηφιακούς θεούς και δαίμονες συνεχίζουν να αντιστέκονται. Άλλωστε πως να συγκριθεί το ψάξιμο σ’ενα ράφι γεμάτο δίσκους με ένα search σε ένα site;

________________________________________

Θα ήθελα να ευχαριστήσω τον Κυριάκο και την Ελένη, που χωρίς δεύτερη σκέψη δέχθηκαν να μου μιλήσουν.

Metal Era : Εμμανουήλ Μπενάκη 22, Αθήνα 
www.metalera.gr

Record House : Ομήρου 46, Νέα Σμύρνη
www.recordhouse.gr